Turismo Miño
O Camiño Inglés cara Santiago de Compostela
Ambos os roteiros conflúen en Bruma, preto de Mesón do Vento, para seguir da man ata a capital galega.
O ramal de Coruña é o menos transitado, debido ao percorrido total, algo inferior ao 100 km. mínimos esixidos polo cabildo da catedral de Santiago para obter a Compostela. As excepcións están marcadas para os residentes na Coruña, e aqueles peregrinos do Reino Unido, Irlanda, Brasil e Arxentina que realizasen previamente algún tramo do camiño no seu país de orixe.
Ao estar ante un dos Camiños de Santiago máis reducidos, atopámonos cunha terceira opción máis habitual cada ano: a que, partindo de Ferrol, ao chegar a Bruma diríxese en bus ata Coruña, desde onde, discorrendo novamente por Bruma, realízase o percorrido lineal ata a catedral.
Orixe e evolución deste camiño
A orixe deste camiño Xacobeo atopámolo nos roteiros marítimos utilizados desde a metade do século XII, na Europa Medieval, polos peregrinos procedentes do Norte. No alto e Baixo Medievo non só os Ingleses optaban por este roteiro, senón que tamén era navegada desde os Países Escandinavos, os Países Baixos, Bretaña, Irlanda e Escocia maioritariamente. Arribaban aos portos máis estratéxicos como de Ribadeo, Viveiro, Ferrol, Neda, Pontedeume ou Coruña (O Parrote ou El Burgo), desde onde facían a peregrinación ata Santiago.
Estes peregrinos compartían a loxística dos roteiros comerciais coa península, onde os barcos ademais de provisións e mercadorías, transportaban tamén peregrinos, converténdose nun roteiro comercial e de pasaxeiros. A primeira licenza documentada para o transporte por mar de peregrinos ingleses data de 1235.
Nos primeiros séculos do fenómeno Xacobeo, quen decidía peregrinar a Santiago desde o Norte debían atravesar primeiro o Mar do Norte, a Canle da Mancha ou o Golfo de Biscaia, para continuar o larguísimo roteiro por terras navarras, castelás ou galegas, nunha viaxe azarosa e chea de riscos.
Chegaban navegando aos portos de Ribadeo, Viveiro, Ferrol ou Coruña desde onde comezaban o roteiro cara á catedral compostelá. A estratéxica situación destes puntos potenciou o roteiro. Aventurarse a este periplo náutico, con todos os seus riscos, reducía a peregrinaxe a unhas tres semanas, fronte aos preto de cinco meses que tiña de duración para cruzar Francia, e os esixentes Pireneos, por uns percorridos con abundantes maleantes e ladróns.
Este auxe desde o século XII ao XV resultou unha próspera fonte de ingresos para a Facenda Real e o Cabildo da Catedral, que se beneficiaban dos aranceis aduaneiros impostos aos navíos.
Uns trescentos anos despois da Inventio ou descubrimento da tumba de Santiago no século IX, a peregrinación converteuse nun fenómeno social ao que non foron alleos os anglosaxóns. Santiago convértese nesta época na terceira gran roteiro de peregrinación, comparable ás que transcorrían cara a Roma e Terra Santa.
En 1122 o Papa Calixto II concedeu a Compostela a celebración de Anos Xubileus in perpetuum, nos que os peregrinos obterían ante o Apóstolo a indulxencia plenaria, todo un reclamo para os crentes do mundo enteiro. Doutra banda, na Baixa Idade Media, os continuos enfrontamentos entre Francia e Inglaterra facían máis segura o roteiro marítimo que o terrestre. Coa guerra dos Cen Anos (1337-1453) o paso por Francia foi vetado para os ingleses.
O enfrontamento do rei de inglaterra Enrique VII (1509-1547) co Papa debido ao seu divorcio con Catalina de Aragón, foi a orixe da igrexa de Inglaterra, do anglicanismo e da reforma protestante. Enrique VII prohibiu as peregrinacións a Santiago, e Martín Lutero, que consideraba dita peregrinación unha blasfemia, triunfa nas correntes protestantes europeas.
As guerras entre España e o Reino Unido entre os anos 1585 e 1604, provocaron ataques á poboación costeira por parte do corsario Francis Drake, e o desastre da Armada Invencible (1588) non mellorou a situación. Este contexto condenou a esta ruta ao ostracismo durante séculos. Non é ata o século XX cando o Camiño Inglés recupera o seu tránsito.
O roteiro marítimo perdeuse aínda que se conservan algunhas conexións en ferri desde o Reino Unido cos portos de Bilbao e Santander, situados xa no Camiño Norte.
Todos os peregrinos, de calquera orixe e condición, contaron coa protección de mosteiros ou hospitais fundadas por ordes relixiosas. No Camiño Inglés estableceuse a orde hospitalaria Sancti Spiritus.
Un roteiro con abundantes peregrinacións documentadas.
En 1147 unha escuadra de soldados ingleses, alemáns e flamencos visitou a Basílica e a cidade de Santiago. No seu camiño cara a Terra Santa pararon en Lisboa, axudando ao primeiro rei de Portugal a liberar a cidade, que en 1255 converteríase na capital do país.
As peregrinas a Santiago tamén deixaron unha profunda pegada no camiño. É o caso de Margery Kempe, que en 1417 chegou a Compostela. Partiu de Bristol para chegar a Galicia en barco. Parece que é a única muller peregrina do medievo da que se ten constancia, a través dun relato considerado a primeira autobiografía en fala inglesa.
O monxe islandés Nicolás Bergsson déixanos a descrición escrita da súa viaxe, entre os anos 1154 e 1159, desde Islandia ata Roma pasado por Santiago. Consta nos rexistros que en 1424 embarcaron máis de 3.000 peregrinos na Coruña.
Con certa frecuencia, os peregrinos máis distinguidos, facían ofrendas a Santiago ao final do seu camiño. É o caso do clérigo John Goodyear, peregrino no ano xacobeo de 1456, quen realiza a doazón dun retablo portátil de alabastro con cinco escenas da vida de Santiago. Pódese ver no museo da Catedral.
O gran viaxeiro William Wey relataba en 1456, tras catro días de navegación entre Plymouth e Coruña, o seu encontro na baía con 84 navíos fondeados, 37 deles con bandeira inglesa. Atopou o porto cheo de xente de Inglaterra, Gales, Irlanda, Normandía, Bretaña e outros lugares.
Outro testemuño das peregrinacións británicas son as pezas de cerámica inglesa dos séculos XIV e XV atopadas nas escavacións da Catedral.
Características do Camiño
O camiño Inglés é unha dos roteiros menos coñecido, que nos regala unha Galicia verde pola que chegar a Compostela en menos dunha semana.
Estas terras agochan en cada recuncho vestixios do pasado, salpicado de castros, pontes medievais, ou restos de romanización. Posúe unha rica variedade cultural, histórica e paisaxística nas que o camiñante se sente parte dunha contorna excepcional, resultando unha experiencia única.
Permite realizar o traxecto gozando do encanto das súas paisaxes, co misticismo da soidade, seguindo os pasos dos que o percorreron anos atrás.
O atractivo deste roteiro reside na súa variedade paisaxística e a tranquilidade do seu percorrido, sobre todo se o realizamos fóra da tempada de maior afluencia.
Cun forte carácter costeiro, discorre por tramos paralelos ao mar e penétrase en verdes paisaxes con bosques frondosos. Deslízase entre zonas rurais e aldeas de interior.
Trátase dun carreiro pouco transitado ideal para viaxeiros de alma solitaria que desexen gozar do camiño de maneira anónima.
O peregrino pode organizalo en tres etapas desde A Coruña e cinco desde Ferrol, nun camiño moi pouco masificado.
É alcanzable en calquera época do ano, aínda que as frontes atlánticas fan que a choiva poida estar máis presente en certas estacións.
Combina as paisaxes mariñeiras das rías de Ferrol, Ares e Betanzos , con tramos por territorio rural, con diseminadas poboacións solitarias e pequenas aldeas dedicadas á gandería e agricultura.
O camiño é un relevante elemento á hora de dar a coñecer o patrimonio da zona e o seu atractivo paisaxístico.
Algúns treitos recuperaron antigos camiños reais, aínda que o firme que predomina é o asfalto.
Atravesa catro núcleos históricos importantes: A peninsular cidade da Coruña, Ferrol co seu deseño ilustrado e modernista, Pontedeume baixo a tutela da familia Andrade, e Betanzos co seu casco medieval e o parque do pasatempo, agora en proceso de restauración.
Vale a pena o desvío á fervenza do Belelle, o parque Natural das Fragas do Eume co mosteiro de Caaveiro, paraíso para senderistas, fotógrafos, e amantes da natureza.
É o máis curto dos Camiños da península ibérica, percorrendo unha soa autonomía, a Galega, e transcorrendo por unha soa provincia, A Coruña, converténdoo nun camiño excepcional.
A división de Galicia pode resultar algo confusa para os visitantes. Os municipios denomínanse concellos, que se dividen en parroquias, compostas por lugares. Por exemplo, un dos albergues públicos da Xunta está no lugar de Hospital, parroquia de Bruma, concello de Mesía. Presedo pertence ao concello de Abegondo e Sigüeiro pertence ao de Oroso. Esta vinculación non sempre se mostra con claridade.
Trazado do Camiño en Miño
O trazado do camiño polo concello de Miño é dun 10 km. aproximandamente.
Entra en Miño por Buiña, co conxunto da súa fonte, co lavadoiro e unha pequena área recreativa. Pasa pola zona boscosa paralela a unha das fases da urbanización Costa Miño. Discorre polo campo de golf e cruza pola ponte sobre a autoestrada. Ao pasar Viadeiro atopamos a fermosa ponte medieval de Ponte Baxoi, que grazas ao proxecto Life Water Way ofrece ao peregrino auga potable. Tras cruzar novamente por baixo a autoestrada, introducímonos nas espectaculares marismas de río Baxoi, unha das xoias da Reserva da Biosfera Marismas Coruñesas e Terras do Mandeo. Desde aquí entramos na zona urbana de Miño pola rúa Regueiro. Ao chegar ás pistas de Rabazal dispoñemos doutro punto de auga potable que dá nome á rúa fonte.
A rúa real é o punto máis próximo aos diferentes servizos que ofrece esta poboación. Desde aquí dirixímonos á saída do pobo que transcorre paralela á liña de ferrocarril. Antes de cruzar a vía podemos gozar das vistas desde o miradoiro da Barrosa sobre a ría. Continuamos pola Rúa dá Alameda, á beira do Pazo privado de Etcheverría, para chegar ao pintoresco recuncho de Ponte do Porco. Nesta pequena esquina do concello vemos desembocar o río Lambre no mar, paralelo á praia da Alameda co seu pequeno estuario. Se percorremos a tarima do seu paseo sobre a area, poderemos contemplar un dos eucaliptos máis antigos de Galicia.
Loce no centro de Ponte do Porco o Monumento dos Andrade, que acaba de cumprir o seu primeiro centenario. Na próxima ponte de Ponte do Porco sitúase a lenda do valente Roxin Roxal e a súa amada Tareixa.
O camiño continúa agora paralelo ao río Lambre, ata cruzalo pola ponte medieval do Lambre, pertencente xa ao concello de Paderne. Este río, como tantos outros, fai de fronteira natural entre ambas as entidades.
Aquí os peregrinos abandonan o municipio de Miño para continuar as súas andainas cara a Compostela. Bo Camiño!
Useia et Utreia
Ponte Baxoi
Fray Martín Sarmiento cita na súa viaxe a Galicia en 1745, a parroquia de Santa María de Miño xunto con esta ponte no seu roteiro cara a Ferrol.
Cómo chegar
Monumento Ponte do Porco
Nos xardíns atópase un curioso monumento en honra a Fernán Pérez de Andrade, trátase dunha cruz sobre un xabaril que simboliza o triunfo do ben sobre o mal. Existe unha preciosa lenda que conta que sobre esta ponte, Roxín Roxal degolou coa súa daga ao xabaril que matou á súa amada Tareixa.
Como chegar
Marismas Río Baxoi
Alberga numerosas especies que utilizan as marismas para aniñar ou repoñer forzas durante os movementos migratorios. Polo que é común ver diferentes tipos de aves neste espazo natural.
Como chegar
Albergue de Peregrinos (Rede Pública da Xunta de Galicia)
Garzas reais, garcetas, corvos mariños e ánades están entre os visitantes habituais desta zona húmeda. Nas épocas de tránsito migratorio, primavera e outono principalmente, diversas aves mariñas e acuáticas chegan ás nosas costas dende o norte de Europa, brindándonos a ocasión de realizar interesantes obsevacións. Todo un mundo por descubrir a un paso do noso aloxamento.
A situación do albergue convídanos a percorrer a próxima praia Grande de Miño e o seu sistema dunar. O centro urbano quédanos a tan só uns minutos andando, onde atopamos facilmente todo tipo de servizos.
Inaugurado en 1999, estas instalacións pertencen á rede pública de albergues da Xunta de Galicia. Este moderno e acolledor aloxamento está aberto durante todo o ano, incluídos festivos. Cun horario ininterrompido de 13 h. a 22 h., é de uso exclusivo para peregrinos con credencial. A admisión é por orde de chegada, non admitindo reservas. Entre os seus servizos non constan cafetería nin maquinas de autoservizo. Admite soamente cans guía e dispón de resgardo para bicicletas. O tarifa é de 8€ que deben ser abonados en efectivo. Ofrece conexión de wifi nas zonas comúns de forma gratuíta.
O albergue conta cunha capacidade de 22 prazas distribuídas en dúas habitacións no piso superior, cada unha de 10 prazas. Dous servizos comúns habilitados con duchas completan esta distribución.
Na planta baixa sitúase a cociña de uso libre (con microondas e sen enxoval de cociña), e o comedor común, dous baños sen ducha e a praza accesible para persoas con mobilidade reducida. Na entrada á esquerda atopamos a lavandería que dispón de varios pilones individuais para facer a coada manual e un pequeno tendal, así como lavadora e secadora de pago. Á dereita sitúase a recepción para dar benvida aos visitantes.
Dispón dunha zona exterior axardinada cun pequeno banco para uso e goce dos peregrinos.
O seu enderezo é:
Albergue Público de Peregrinos de Miño
Rúa as marismas s/n 15630 Miño (A Coruña)
Teléfono 689233678.
www.caminodesantiago.gal
Coordenadas:
42º 21’ 01.7” N 8ª 12’ 30.1” W
Desde aquí podemos percorrer o areal da praia Grande, achegarnos á praia de Ribeira e enlazar coa Senda dos Sentidos que chega ata Ponte do Porco ,e a súa lenda de Roxín Roxal xa no Camiño Inglés.
